Шүүмжлэх дон туссан хүмүүс шүү, манай Монголчууд. Сошиалд хэдэн хүүхдүүд хонь болж жүжиглэсний төлөө улсаараа нэг юм болж сүржигнээд л.
Тухайн бичлэгт гарч буй сум бол Дархан-Уул аймгийн Орхон сум биш, Сэлэнгэ аймгийн Орхон сум юм аа.
Хөтөлийн цементийн үйлдвэрээс цааш холгүй оршдог, газар тариалангийн өлгий нутгуудын нэг. Соц нийгэмд тухайн суманд эрдэм шинжилгээний тэр тусмаа нарийн ноост хонь гаргаж авах туршилтын ажлууд явагддаг байв. Улмаар Орхон үүлдэрийн нарийн ноост хонийг гарган авсан түүхтэй юм.
Нутаг орныхон нь ч Орхон хонийг бий болгосон сум гэдгээрээ бахархдаг. Малчин бүр л Орхон үүлдэрийн хонио өсгөж үрүүлж, тоог нь олшруулахаар хичээдэг, ийм мундаг нэг элэгтэй сум.
Өчигдөр Орхон үүлдрийн хонь батлагдсаны 60 жилийн ойг Сэлэнгэ аймгийн Орхон сумаас зохион байгуулж тэмдэглэсэн. Ташрамд бүх Орхончууд, үе үеийн Орхон хонь малласан малчиддаа баяр наадмын мэндийг хүргэе. Сайхан баярлаарай.
Буцаад асуудалдаа оръё. Орхон хонь бол Монголд буй хамгийн чанартай, өндөр үнэтэй цөөн тоогоор оршдог, дээд зэрэглэлийн хонь. Үүгээрээ нутаг орныхон нь яагаад бахархаж, баярлаж болохгүй гэж. Өөрсдөө дуртай зүйлдээ сэтгэлээ гаргаад явж болохгүй болчихсон юм уу, даа хө. Наадмын нээлтэд хонь болж мөлхөж байгаа нь харин ч зөв. Энэ бол нутгийн ард иргэд болоод орхон хонийн хоорондох холбоог харуулсан сэтгэл хөдөлгөм тоглолтын нэг хэсэг байсан юм.
